25 stycznia 2025 roku w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbędzie się prestiżowa międzynarodowa konferencja „Bałtyk: dziedzictwo wojen”. Wydarzenie zgromadzi czołowych ekspertów zajmujących się historią, dziedzictwem militarnym Bałtyku. Wśród nich znaleźli się także przedstawiciele Narodowego Muzeum Morskiego. Dr Marcin Westphal, zastępca dyrektora ds. merytorycznych, opowie o wrakach militarnych polskich obszarów morskich, z kolei dr Tomasz Bednarz, kierownik Działu Digitalizacji, przybliży temat podwodnej dokumentacji 3D wraku okrętu ORP Wicher.
Ślad w ekosystemie Morza Bałtyckiego
Obie wojny światowe zostawiły swój ślad w ekosystemie Morza Bałtyckiego. Szacuje się, że w jego wodach spoczywa ok. 50 000 ton amunicji chemicznej, w tym pociski zawierające takie substancje, jak iperyt czy gaz musztardowy. Są one niebezpieczne dla środowiska morskiego oraz zdrowia ludzi, nieświadomie wchodzących w kontakt z toksycznymi substancjami. Zanieczyszczenia ropą naftową mogą z kolei długo utrzymywać się w wodach, zagrażając faunie i florze czy niszcząc rybołówstwo. Na dnie akwenu do dziś znajdują się też wraki statków, które transportowały amunicję chemiczną. Ze względu na stosunkowo niewielką głębokość Bałtyku, charakter zamknięty oraz ograniczony przepływ wód morze to jest szczególnie narażone na zanieczyszczenia i wpływ substancji chemicznych, oddziałujących długoterminowo na środowisko.
Kraje leżące nad Bałtykiem sukcesywnie podejmują działania mające na celu poprawę stanu wód w akwenie, ale problem usuwania niebezpiecznych materiałów z jego dna wciąż pozostaje aktualny. W 2009 r. rozpoczęto projekt mający na celu zneutralizowanie części materiałów niebezpiecznych, w tym niewybuchów oraz amunicji chemicznej. Działania te są kosztowne i wymagają sporego nakładu pracy. Proces oczyszczania Bałtyku i usuwanie zanieczyszczeń wymaga dużych nakładów finansowych oraz międzynarodowej kooperacji.
Podwodna eksploracja wraków i ochrony dziedzictwa morskiego
W programie wydarzenia znalazła się część naukowa, składająca się z wykładów wybitnych specjalistów z Polski i zagranicy czy prezentacji najnowszych badań nad militarnymi wrakami Bałtyku, oraz strefa edukacyjna z warsztatami dla dzieci, wyposażona m.in. w gogle VR oraz sprzęt marynistyczny użyczony przez współorganizatorów konferencji – Muzeum Wraków w Sztokholmie (VRAK) czy Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku.
Program konferencji:
- 11:15 – dr Patrik Höglund i Susana Vallejos (VRAK – Muzeum Wraków, Sztokholm) „Pokonywanie głębin: od badań do mediacji w Muzeum Wraków”
- 12:15 – dr Marcin Westphal (Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku) „Wraki militarne polskich obszarów morskich – stan rozpoznania i problemy ochrony”
- 13:15 – przerwa kawowa
- 14:00 – dr Tomasz Bednarz (Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku) „Podwodna dokumentacja 3D wraku okrętu ORP Wicher”
- 15:00 – dr Jacek Bełdowski (Polska Akademia Nauk – Instytut Oceanografii) „Zatopiona amunicja na Bałtyku – zapomniany problem”
Wydarzenie odbędzie się w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku w sali konferencyjnej im. Jana Olszewskiego. Konferencja w języku polskim i angielskim (tłumaczenie symultaniczne). W imieniu organizatorów zapraszamy zarówno naukowców i studentów, jak i miłośników historii oraz pasjonatów podwodnych eksploracji.
Wstęp wolny