Obraz Władysława Ślewińskiego pt. „Morze” zakupiony do zbiorów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku dzięki dotacji celowej MKiDN

Dzieło jednego z najwybitniejszych polskich marynistów, zakupione na aukcji za kwotę 480 tys. zł, zostało oficjalnie włączone do kolekcji Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. „Morze” Władysława Ślewińskiego jest najdroższym obrazem pozyskanym przez Muzeum od ponad 30 lat, a jego zakup był możliwy dzięki wsparciu ze strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W premierowej prezentacji nowego nabytku wziął udział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego, dr Jarosław Sellin, natomiast publiczność może obejrzeć obraz w Galerii Morskiej w Spichlerzach na Ołowiance już od 4 października.

Największa kolekcja malarstwa marynistycznego w Polsce

Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku jest w posiadaniu jedynej w Polsce tak bogatej i różnorodnej kolekcji malarstwa marynistycznego, zawierającej zarówno dzieła artystów polskich, jak i szkół zagranicznych, począwszy od XVII wiecznych Niderlandów. Wiodącym działem kolekcji jest marynistyczne malarstwo polskie; Muzeum może poszczycić się pracami takich twórców jak Julian Fałat, Ferdynand Ruszczyc czy Jacek Malczewski, a z młodszego pokolenia m.in. Wojciech Weiss, Mela Muter i Marian Mokwa. – Jestem świeżo po odwiedzeniu najpiękniejszych galerii i muzeów paryskich, i moje pierwsze, uderzające wrażenie po wejściu na wystawę w Narodowym Muzeum Morskim jest takie, że jestem w galerii malarstwa o równej wadze. Zwłaszcza, że Paryż szczególnie chlubi się właśnie tą epoką, w której Władysław Ślewiński tworzył. – stwierdził podczas premierowej prezentacji „Morza” dr Jarosław Sellin. – Dobrze, że udało się zakupić obraz artysty do tej pięknej kolekcji. W Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego uważamy, że jest to nasz obowiązek – wzbogacać podlegające nam muzea w nowe zbiory, i jesteśmy bardzo otwarci na propozycje, by takich zakupów dokonywać. – Galeria sztuki marynistycznej Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku, w której prezentowanych jest kilkadziesiąt obrazów, to zaledwie ułamek dużo większej kolekcji dzieł polskich marynistów, liczącej ok. 600 wybitnych prac – dodał dr Robert Domżał. – Stworzenie reprezentatywnego zbioru polskiego malarstwa marynistycznego jest priorytetem Narodowego Muzeum Morskiego w zakresie gromadzenia dzieł sztuki, dlatego też wprowadzenie do kolekcji pracy Władysława Ślewińskiego było od lat naszym istotnym celem.

Marynistyczne arcydzieło dostępne dla publiczności

„Morze” Władysława Ślewińskiego, powstałe przed 1905 r., jest znakomitym przykładem charakterystycznej dla artysty kompozycji przedstawiającej fragment skalistego bretońskiego wybrzeża z obmywającymi je falami. – Tego rodzaju ujęcia uchodzą niemal za ikoniczne dla stylu Ślewińskiego. – zauważyła dr Monika Jankiewicz-Brzostowska, kierowniczka Działu Sztuki Marynistycznej NMM. – Artysta, blisko zaprzyjaźniony z Paulem Gauginem, był podobnie jak on samoukiem, a w jego twórczości wyraźnie widać wpływy słynnego francuskiego postimpresjonisty. To właśnie od Gaugina przejął syntetyzującą manierę, polegająca na operowaniu płaską plamą barwną obwiedzioną miękkim, czytelnym, lecz niedominującym konturem, tak dobrze widocznym na naszym obrazie.  – dodała dr Brzostowska. „Morze” jest zdominowane paletą barwną zieleni i turkusów dopełnionych rdzawymi brązami, ochrą, szarościami i fioletami. Zestawienie soczystej zieleni masywnych klifów, o mocno zaznaczonych konturach, z turkusem delikatnie rozmalowanych partii wody tworzy efekt kontrastu między ciężkimi zarysami lądu, a lekkością oceanu. Horyzont usytuowany jest blisko górnej krawędzi płótna, zatem partia nieba nie odgrywa odrębnej roli w kompozycji, ale całość tworzy wrażenie przenikania się powietrza i wody.

Obraz Władysława Ślewińskiego można obejrzeć na wystawie stałej w Spichlerzach na Ołowiance obok innych dzieł namalowanych w tym okresie przez polskich artystów w Bretanii: „Bretonki nad morzem” i „Bretonki” Władysława Wankiego oraz „Portu” Aleksandra Gierymskiego.

Władysław Ślewiński (1854-1918) – jeden z najwybitniejszych polskich postimpresjonistów i marynistów, związany blisko ze szkołą Pont Aven i osobiście zaprzyjaźniony z Paulem Gauguinem. Urodzony w ziemiańskiej rodzinie, przyszły artysta uczył się krótko w warszawskiej Szkole Rysunkowej im. W. Gersona. Po wyjeździe do Paryża podjął naukę malarstwa w tamtejszej Académie Julian, a następnie w Académie Colarossi. W latach 1889-1906 malował w Pont Aven, będąc członkiem słynnej artystycznej kolonii skupionej wokół Paula Gauguina. W późniejszych latach przebywał w Warszawie, Krakowie i Monachium, by ostatecznie w 1910 r. osiąść w Doëlan w Bretanii. Uczestniczył w polskim ruchu wystawienniczym, prezentując swoje prace w TPSP we Lwowie i w Krakowie, brał udział w wystawach TAP „Sztuka”, którego był członkiem. Wystawiał ponadto w Paryżu i Wiedniu. Indywidualne wystawy jego twórczości odbyły się w Paryżu (1897, 1898, 1914), Warszawie (1905, 1909), Krakowie (1906) i Lwowie (1907). Pośmiertna wystawa prac W. Ślewińskiego odbyła się w 1925 r. w TZSP w Warszawie.

Tekst: dr Monika Jankiewicz-Brzostowska, Hanna Borkowska
Fot. Paweł Jóźwiak

Zakup obrazu Władysława Ślewińskiego pt. „Morze” został sfinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego