Włodzimierz Nałęcz poszukiwany
W 2023 r., od maja do września, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku planuje organizację wystawy monograficznej poświęconej twórczości wybitnego polskiego marynisty, Włodzimierza Nałęcza. Wystawa będzie już dwudziestą, a zatem jubileuszową ekspozycją w ramach cyklu „Polscy artyści o morzu”. Pragniemy zaprezentować na niej możliwie najszerszy wachlarz prac malarskich i graficznych artysty, a także publikacje jego autorstwa. Dlatego też inicjujemy akcję „Włodzimierz Nałęcz poszukiwany!”. Jej celem jest nawiązanie kontaktu z kolekcjonerami, którzy posiadają prace artysty: obrazy, rysunki lub grafiki, i chcieliby pokazać je szerokiej publiczności podczas nadchodzącej wystawy.
Prezentacja ocalałego dorobku artysty
Włodzimierz Nałęcz (1865 – 1946) jest twórcą szczególnie zasłużonym dla polskiej marynistyki, nie tylko jako malarz, ale również założyciel Koła Marynistów Polskich i współorganizator Ligi Żeglugi Morskiej. Niestety, podczas II wojny światowej znaczna część jego dorobku uległa zniszczeniu. W trakcie kilkumiesięcznej wystawy Muzeum planuje zaprezentować możliwie najpełniejszy obraz ocalałej części jego spuścizny. – Zamiarem naszym jest prezentacja dorobku artystycznego, a także pisarskiego artysty, który zaangażował się w promocję idei Polski morskiej. – mówi dr Monika Jankiewicz-Brzostowska, kuratorka wystawy. – Przedstawimy prace ze zbiorów własnych NMM, część dzieł będzie pochodzić z innych polskich muzeów, a także z prywatnych kolekcji. Wystawie, jak co roku, towarzyszyć będzie katalog.
Kolekcjonerzy poszukiwani!
Instytucje i kolekcjonerów, którzy są w posiadaniu prac Włodzimierza Nałęcza i zechcieliby wypożyczyć je Narodowemu Muzeum Morskiemu na czas trwania wystawy (25 maja – 3 września 2023 r.), serdecznie zapraszamy do kontaktu e-mail na adres: sztuka1@nmm.pl
Ekspozycji będzie towarzyszył katalog, w którym planujemy opublikować wszystkie prezentowane prace wraz z danymi katalogowymi, takimi jak tytuł, datacja, technika, materiał, wymiary, sygnatury, napisy i naklejki na odwrociu, oraz komentarzami historycznymi i krytyczno-artystycznymi. Dzieła należące do osób prywatnych będą opisane w katalogu jako pochodzące z kolekcji prywatnej lub własność konkretnego kolekcjonera – w zależności od życzeń właścicieli. Ze względu na konieczność przygotowania fotografii i not do katalogu chcielibyśmy wypożyczyć obrazy nie później niż w marcu 2023 r., a następnie zwracać je we wrześniu 2023 r. Na kontakt czekamy do 15 marca 2023 r.
Włodzimierz Nałęcz
Przyszły malarz i literat urodził się 5 lutego 1865 r. w Kijowie. Studiował w latach 1885-93 na Akademii w Petersburgu, m.in. u Iwana K. Ajwazowskiego. Dzięki stypendium otrzymanemu podczas studiów odbył podróż do Belgii, Szwecji i Norwegii. Ze Skandynawii udał się do Düsseldorfu, gdzie uczył się w pracowni Eugene Dückera. Malował też pod kierunkiem norweskich twórców Adelsteena Normanna i Hansa Dahla. W 1893 r. otrzymał dyplom ukończenia Akademii. Studia uzupełniał w Paryżu, podróżował także do Bretanii, Szwajcarii, Holandii, Anglii i Szkocji. W 1897 r. odbył rejs z Petersburga przez Sztokholm, Trondheim do Północnej Norwegii, na położone za kołem podbiegunowym wyspy Lofoty. W tym okresie tworzył w manierze inspirowanej tradycją szkoły petersburskiej. Jego wczesne obrazy cechuje precyzyjny, realistyczny rysunek form i chłodna, czysta kolorystyka. Faktura obrazów jest gładka, farba nakładana cienko, bez impastów. W warstwie ikonograficznej klimat niektórych prac bliski jest dziełom symbolistów.
Po powrocie z Paryża w 1899 r. Włodzimierz Nałęcz zamieszkał w Żytomierzu. Podróżował wówczas po Wołyniu, Podolu i Ukrainie, odwiedził również ponownie Krym (po raz pierwszy był tam w latach nauki u Ajwazowskiego) i stworzył serię prac inspirowanych „Sonetami Krymskimi” Adama Mickiewicza. W 1906 r. artysta przeniósł się do Warszawy. Przełomowym wydarzeniem w życiu i pracy artysty był odbyty w 1909 r. rejs Wisłą do Gdańska na pokładzie parostatku „Włocławek”. Zamierzał poznać wybrzeże Bałtyku w ramach przygotowań do malowania obrazu „Bitwa pod Oliwą”. Od tego czasu poświęcił się szerzeniu wiedzy o polskim morzu. Po zakończeniu I wojny światowej pisał „Listy z polskiego brzegu” do „Kuriera Warszawskiego”, a potem do „Rzeczpospolitej”. W 1919 r. jako delegat rządu Rzeczpospolitej do międzynarodowej komisji delimitacyjnej uczestniczył w wytyczaniu granicy państwowej w okolicy jez. Żarnowieckiego. W 1920 r. zakupił posiadłość w Lisim Jarze w pobliżu latarni morskiej w Rozewiu, gdzie wybudował willę i pracownię na plaży. Tam przez cały okres międzywojenny prowadził letnie kursy pejzażu marynistycznego. W 1922 r. założył Koło Marynistów Polskich przy działającym w Warszawie Polskim Towarzystwie Artystycznym. W tym okresie jego twórczość niemal całkowicie zdominowały motywy morskie – malował pejzaże, sceny z rybakami, statki handlowe, okręty floty wojennej, a także sceny historyczne, szczególnie związane ze zmaganiami morskimi ze Szwecją w XVII wieku. Prace z tego okresu zdradzają tendencję do odchodzenia od tradycyjnego, akademickiego realizmu na rzecz rozwiązań formalnych, nawiązujących do osiągnięć impresjonistów i postimpresjonistów. Włodzimierz Nałęcz nie ograniczał swojej aktywności do twórczości malarskiej. Tuż po odzyskaniu niepodległości współorganizował Ligę Żeglugi Morskiej, później przekształconą w Ligę Morską i Rzeczną. Był autorem książek ilustrowanych reprodukcjami jego rysunków i obrazów. Ponadto był kierownikiem artystycznym czasopisma „Bandera Polska” i współtwórcą miesięcznika „Morze”.
Włodzimierz Nałęcz przeżył II wojnę światową, ale zniszczeniu uległy obie jego pracownie – w Warszawie i w Lisim Jarze – wraz ze wszystkimi przechowywanymi tam pracami. Niewiele spośród jego dzieł znajduje się w polskich zbiorach muzealnych. Malarz zmarł 12 września 1946 r. w Jeruzalu koło Skierniewic.