• Oddziały Narodowego Muzeum Morskiego w dniu 30.03.2024 r. będą czynne w godzinach 10:00-13:00. Muzeum Zalewu Wiślanego będzie w tym dniu zamknięte. W dniach 31.03-1.04.2024 r. (Wielkanoc) wszystkie oddziały NMM będą zamknięte
• Sala "Arsenał" w Spichlerzach na Ołowiance wyłączona ze zwiedzania do 12 maja 2024 ze względu na przygotowania do nowej wystawy czasowej
• Prom "Motława" ze względu na remont nabrzeża nie kursuje do odwołania
• Oddział Żuraw pozostaje zamknięty dla zwiedzających w związku z prowadzonymi pracami remontowymi - przeczytaj

Warsztaty konserwatorskie w Oslo

Pod koniec kwietnia 2015 roku odbyły się w Oslo międzynarodowe warsztaty konserwatorskie, zorganizowane przez Monikę Hovdan z Norweskiego Muzeum Morskiego w Oslo i Irenę Jagielską z Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Celem warsztatów było zapoznanie konserwatorów z Norwegii i Polski z najnowszymi metodami badań, konserwacji i rekonstrukcji drewnianych wraków podnoszonych z dna morskiego. Światowy ekspert z tej dziedziny, przewodnicząca ICOM CC, Kristiane Strætkvern wygłosiła referat na temat budowy drewna na poziomie komórkowym, mechanizmie sorpcji wody, a także przyczyn degradacji w środowisku aerobowym jak i anaerobowym. Zapoznała uczestników z metodami określania stopnia degradacji drewna, takimi jak wilgotność maksymalna, gęstość umowna czy ubytek masy. Ćwiczenia praktyczne dotyczyły pomiaru gęstości przy pomocy Pilodynu i najnowszej metody badania gęstości umownej opracowanej w Muzeum Narodowym w Kopenhadze. Pani Strætkvern przedstawiła również zasady, według których dobiera się rodzaj PEG-u i jego stężenie do impregnacji, która jest częścią najnowocześniejszej metody konserwacji wraków – „freeze-drying”.

Ekspert Tori Falck omówiła zasady dokumentacji wraków metodą skanowania 3D za pomocą ramienia Faro a specjalista Lin Cecilie Hobberstad zapoznała uczestników warsztatów z tajnikami wykonania modelu, który pozwala na zwymiarowanie i wytrasowanie w sklejce wzorników dystansowych, które umieszczone na szynach w liofilizatorze pozwalają na ugięcie deski poszycia do wymaganego kształtu i utrwalenia go w procesie liofilizacji.

Monica Hovdan i Pal Thome, specjaliści do spraw konserwacji i rekonstrukcji łodzi, przedstawili uczestnikom parametry procesu zachodzącego w liofilizatorze oraz metodę kształtowania desek poszycia przed umieszczeniem w tym urządzeniu. Monica i Pal znając datę naszych warsztatów, zaprogramowali liofilizator tak, by można było uczestniczyć przy jego rozładunku. Po wyciągnięciu rusztowania, na którym znajdowały się deski i wręgi, można było zobaczyć efekty ich kształtowania i detale związane z ich profilowaniem. Uczestnicy brali udział w rysowaniu i tworzeniu wzorników oraz w praktycznych zajęciach usuwania PEG-u po konserwacji przy zastosowaniu odpowiedniej temperatury.

Bardzo cenne stało się spotkanie Ragnarem Løchen, konstruktorem i wykonawcą podpór metalowych, które zapewniają stabilność zrekonstruowanych łodzi podczas ekspozycji. Objaśnił, jak wykonuje się szynę stabilizującą i profilującą stępkę oraz metalowe wzorniki obła kadłuba przykręcone do wnętrza łodzi śrubami z podkładką.

Na zakończenie warsztatów, uczestnicy złożyli wizytę w Muzeum Łodzi Wikingów, gdzie zapoznali się z projektem „Saving Oseberg 2013-2015”, mającym na celu ratowanie bezcennych dla kultury norweskiej łodzi z IX w. i ich ładunku, wydobytych z kopców pogrzebowych. Specjalista Susan Braovac, konserwator i badacz z tego muzeum przedstawiła problem degradacji drewna po stu latach od zakończenia konserwacji. Ałun, impregnat użyty do konserwacji, zaczął absorbować wilgoć z otoczenia, na skutek czego nastąpiła jego krystalizacja powodująca rozsadzanie komórek drewna. Zachodzące reakcje spowodowały zwiększenie kwasowości, która jest szkodliwa dla drewna. W wyniku tych procesów, następuje degradacja drewna. Bezcenne dla kultury norweskiej zabytki są zagrożone, dlatego powstał specjalny program ich ratowania, a duże fundusze zostały przeznaczone na budowę świetnie wyposażonego laboratorium. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z najnowszym sprzętem badawczym w laboratorium: spektrofotometrem FT-NIR, mikroskopem elektronowym SEM, spektrofotometrem Ramana.


Warsztaty zostały zrealizowane w ramach dodatkowego działania partnerskiego pn. „Konserwacja drewnianych wraków z dna morskiego – podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych oraz pozyskiwanie najnowszej wiedzy przez konserwatorów z Norweskiego Muzeum Morskiego w Oslo i Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku” dofinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009-2014 w ramach części „b” Funduszu Współpracy Dwustronnej na poziomie Programu „Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego”, w związku z realizacją projektu „Centrum Konserwacji Wraków Statków wraz z Magazynem Studyjnym w Tczewie – budowa infrastruktury kultury Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku”. Projekt i dodatkowe działania partnerskie realizowane są dzięki wsparciu udzielonemu z funduszy norweskich i funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii, a także środków krajowych.