Wirtualny spacer po „Portowcu” – Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

• Statki-muzeum „Sołdek” i „Dar Pomorza” w terminie 2.12.2024 - 31.12.2024 będą niedostępne dla zwiedzających. Powodem jest przerwa zimowa

Wirtualny spacer po „Portowcu”

Ile mierzy stępka „Portowca”, jaka część statku znajduje się pod wodą, skąd wydobyto naczynia ceramiczne? Jak wygląda praca archeologa podwodnego? Prezentujemy fotogrametryczny model wraka F53.14 w trójwymiarze, zwanego „Portowcem”.

Nowy model w pełni pokazuje postęp prac archeologicznych na obiekcie, prowadzonych w czerwcu i październiku 2014 roku przez archeologów podwodnych Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Do tej pory trójwymiarowe modele wraków (np. „Porcelanowiec”, „Głazik”, „Portowiec”) badane przez archeologów podwodnych pokazywały jak obiekty prezentują się pod wodą. Dzięki intensywnym staraniom zespołu badawczego prezentujemy poszczególne etapy prac na wraku. Oglądając animację można odbyć wirtualny spacer we wnętrzu wraku i poczuć się jak archeolog podwodny badający historyczny obiekt.

F53.14, zwany „Portowcem”, jest reliktem statku żaglowego zbudowanego z drewna dębowego o długości co najmniej 30 metrów. Jednostkę wykonano najprawdopodobniej w pierwszym dziesięcioleciu XIX wieku, a drewno użyte do jej budowy pochodzi z Pomorza Wschodniego.

W trakcie badań w czerwcu i październiku 2014 roku, z wraka wydobyto ponad 140 zabytków, m.in.: fragmenty obuwia, naczynia ceramiczne, buteleczkę szklaną, narzędzia ciesielskie, jufers z zawiasową podwięzią, czerpak łyżeczki cynowej oraz fragmenty fajeczek glinianych. Znaczna część wraku zagłębiona jest w dnie, z którego wystają elementy burt sięgające do wysokości pokładu. Stępka wraku znajduje się ponad 2,5 metra pod powierzchnią dna morskiego.

Na animacji modelu 3D wraku i na jego fotografiach można zobaczyć, jak obiekt wyglądał na początku badań w czerwcu 2014 oraz po odsłonięciu części jego konstrukcji w październiku 2014 roku. Animacja została przygotowana przez Janusza Różyckiego i Tomasza Bednarza, archeologów podwodnych z Działu Badań Podwodnych NMM.

– Korzystając z programów komputerowych z kategorii SfM (Structure from Motion – Struktura z Ruchu), opracowaliśmy i wdrożyliśmy do użytku nowatorską metodę fotogrametrycznej dokumentacji 3D wraków znajdujących się na dnie Morza Bałtyckiego – mówi Tomasz Bednarz autor i kierownik projektu „Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej”. Z sekwencji odpowiednio wykonanych zdjęć 2D program jest w stanie za pomocą odpowiednich algorytmów wygenerować model 3D, rozpoznając położenie w przestrzeni (względem siebie) poszczególnych elementów widocznych na zdjęciach. – dodaje Tomasz Bednarz.

Tworzone przez zespół archeologów NMM modele 3D wraków to nie tylko atrakcyjne wizualnie prezentacje ale też uniwersalne i precyzyjne narzędzie pomiarowe dla archeologii podwodnej. Metoda pozwala na dokumentowanie wraków także przy bardzo słabej widoczności pod wodą, nawet poniżej jednego metra.

Zespół archeologów Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku pod kierownictwem Tomasza Bednarza, został niedawno nominowany do prestiżowej nagrody „Travelery” National Geographic i ma szanse na otrzymanie nagrody w kategorii „Nauka”. W najbliższych latach w ramach programu „Wirtualny Skansen Wraków Zatoki Gdańskiej”, archeolodzy podwodni z NMM planują stworzyć przy użyciu naszej metody dokumentację archeologiczną wszystkich wraków drewnianych znajdujących się na dnie Zatoki Gdańskiej”.

Badania w roku 2014 realizowano w ramach projektu naukowo – badawczego współfinansowanego przez MKiDN „Inwentaryzacja wraków F53.14 i F53.31 z Zatoki Gdańskiej”.