Złoty jubileusz CMM

Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku, największa i wiodąca w Polsce placówka chroniąca oraz popularyzująca morskie dziedzictwo kulturowe, liczy już 50 lat! Przypadający w 2010 roku złoty jubileusz działalności Muzeum jest okazją do zaprezentowania historii i dorobku instytucji, która z roku na rok dynamicznie się rozwija.

Pierwsze lata Muzeum były raczej skromne. W 1959 roku w Dworze Artusa w Gdańsku zaprezentowano wystawę „Rozwój budowy statków” przygotowaną przez Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Morskiego w Gdańsku i Muzeum Techniki w Warszawie. Początki Muzeum datowane są na 1960 rok, kiedy dzięki wsparciu Towarzystwa, został utworzony Dział Morski w Muzeum Pomorskim w Gdańsku. Dwa lata później Dział się usamodzielnił, po 10 latach zaś Muzeum uzyskało status instytucji narodowej z nazwą Centralne Muzeum Morskie.

Pierwszą siedzibą CMM był historyczny Żuraw, unikatowa budowla pełniąca w średniowieczu funkcję bramy miejskiej i dźwigu portowego, do dziś uważana za symbol Gdańska. Obecnie główna siedziba CMM mieści się w pobliżu gdańskiej Starówki, w samym sercu starego portu gdańskiego – w Spichlerzach na wyspie Ołowianka, które wraz z Żurawiem i statkiem „Sołdek” tworzą kompleks muzealny nad Motławą. Położenie wspomnianych obiektów po obu stronach rzeki Motławy czyni z niego wyjątkowy w skali kraju zespół architektury portowej. Komunikację pomiędzy obiektami umożliwia należący do Muzeum prom „Motława”.

Centralne Muzeum Morskie ma obecnie już siedem oddziałów – prócz obiektów w Gdańsku to: Muzeum Rybołówstwa w Helu, Muzeum Wisły w Tczewie, Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich. Jest również armatorem statku-muzeum „Dar Pomorza” w Gdyni, który w 2009 roku obchodził 100-lecie wodowania.

Duże nadzieje dyrekcja Muzeum pokłada w Muzeum Wisły w Tczewie, które funkcjonuje od 1984 i wciąż jest największym muzeum rzeki w naszym kraju, mieszczącym się w zabytkowym budynku, będącym przykładem typowej XIX wiecznej architektury fabrycznej. W tczewskich magazynach przechowywane są historyczne jednostki „Dal” i „Opty”. Na razie CMM nie dysponuje przestrzenią, by eksponować tak duże jachty, ale być może znajdą one swoje miejsce w Muzeum Żeglarstwa, które ma powstać w Gdyni. To jednak dość odległa perspektywa…

Na razie Muzeum skupia się na realizacji projektu, finansowanego ze środków Europejskiego Mechanizmu Gospodarczego, który zakłada budowę nowoczesnego oddziału pod nazwą Ośrodek Kultury Morskiej. Nowy gdański oddział CMM ma być otwarty w połowie 2011 roku. Ośrodek będzie nowoczesną placówką muzealnictwa nautologicznego, gdzie do prezentacji zabytków związanych z europejską historią morską zostaną wykorzystane technologie multimedialne, interaktywne techniki przekazu, oryginalne prezentacje audiowizualne oraz komputerowe wizualizacje.

A co Muzeum szykuje w tym roku z okazji 50-lecia? W tym jubileuszowym roku CMM ma zamiar otworzyć wystawę stałą o dziejach żeglugi na Wiśle zatytułowaną „Wisła w dziejach Polski”, w Spichlerzach na Ołowiance fragment wystawy stałej „Polacy na morzach świata” dotyczący historii PRL, wystawę malarską poświęconą malarstwu, rysunkom, grafikom Antoniego Suchanka zgromadzonym w ciągu 50 lat istnienia CMM. W ramach projektu unijnego SeaSide, w którym uczestniczy Muzeum, będzie gościć międzynarodową wystawę pt. „1 morze – 4 opowieści” przygotowywaną wraz trzema muzeami z krajów partnerskich: Muzeum Morskim w Rostoku, Litewskim Muzeum Morskim w Kłajpedzie, Szwedzkim Muzeum Marynarki w Karlskronie.

Z okazji 50-lecia przygotowywanych jest klika publikacji, w tym album malarstwa marynistycznego ze zbiorów Działu Sztuki Marynistycznej CMM, wydawnictwo półalbumowe opisujące historię i oddziały CMM, katalog dział ze zbiorów CMM, oraz publikacja poświęcona wiślanym technikom nawigacyjnym od XVI do XX wieku.

W ramach działań uświetniających obchody jubileuszowe planowane jest uruchomienie kinoteki marynistycznej. Przegląd polskich filmów fabularnych będzie doskonałym uzupełnieniem tegorocznej działalności merytorycznej i niebywałą okazją do upowszechnienia tematyki morskiej za pomocą innej niż wystawiennicza formy przekazu informacji. Kinoteka będzie cykliczną imprezą niekomercyjną skierowaną do mieszkańców Trójmiasta i regionu pomorskiego. Dla upamiętnienia jubileuszu zostanie wybity okolicznościowy medal, a w trakcie oficjalnych uroczystości w październiku przewidywany jest pokaz filmu dokumentalnego o historii tej najwiekszej w Polsce morskiej placówki muzealnej.

W związku z rokiem jubileuszu Muzeum zaprasza na koncerty z cyklu „Muzyka na wodzie”. Odbyły się już trzy koncerty, które z racji niecodziennej oprawy i ciekawego repertuaru przyciągnęły do Spichlerzy rekordową liczbę gości. Tradycja muzycznych spotkań w Muzeum będzie kontynuowana w kolejnych miesiącach. Tymczasem już niebawem, bo w maju, CMM planuje zorganizować wraz z Urzędem Miejskim w Gdańsku dwudniowe obchody Europejskiego Dnia Morza, w tym międzynarodową konferencję poświęconą różnorodnym problemom i aspektom związanym z zachowaniem, konserwacją i żeglugą tradycyjnych, historycznych jednostek żaglowych na Bałtyku oraz barwną imprezę plenerową z muzyką szantową i festynem.

Mamy nadzieję, że w gościnne progi Jubilata zawitają w tym roku nie tylko mieszkańcy Trójmiasta.

Marta Nicgorska