Konserwacja łodzi klepkowej P-2

Łódź klepkowa P-2 (X w.) pochodzi z podwodnego stanowiska archeologicznego na terenie wczesnośredniowiecznego portu w Pucku. Wrak, który w elementach został wydobyty przez archeologów Centralnego Muzeum Morskiego w latach 2003 i 2005 okazał się pozostałością unikatowej łodzi łączącej w sobie cechy słowiańskie i skandynawskie. Pierwszy etap konserwacji łodzi P-2 rozpoczął się w 2005 roku z zastosowaniem glikolu polietylenowego (PEG-u) 400 i był finansowany w całości ze środków naszego muzeum.

Drugi etap współfinansowany z projektu operacyjnego MKiDN obejmował: końcowe nasycanie PEG-iem 400 do stęż. 41,3%, wypompowanie roztworu PEG-u 400 z wanny, wpompowanie PEG-u 4000 o stęż. 42% i podwyższanie stęż. PEG-u do 49,7%.

Konserwacja przebiegała w specjalnie do tego celu wykonanej wannie ze stali nierdzewnej o wymiarach 6m x 1,5m x 1,2m. Na jej półkach umieszczono drewniane elementy łodzi P-2, a następnie zanurzono w roztworze konserwującym, który podgrzewano do temperatury 55-57ºC za pomocą wężownicy wypełnionej wodą grzewczą. Powolne zatężanie roztworu odbywało się przez dodawanie nowej porcji PEG-u 4000 i powolne odparowywanie odpowiedniej ilości wody. W czasie tego etapu konserwacji zużyto 3 tony PEG-u, z którego przygotowano 5m³ roztworu. W czasie prac konserwatorskich prowadzone były badania. Systematycznie wykonywano pomiary stężenia roztworu w wannie metodą suszarkowo-wagową. Ilościowe oznaczanie PEG-u 400 i 4000, które są obecne w konserwowanym drewnie, było wykonywane za pomocą spektrofotometrii IR i chromatografii HPLC. Przeprowadzono również badania chemiczne i gatunkowe drewna. Badania chemiczne drewna wykazały duży ubytek celulozy, czyli silną degradację cienkich elementów dębowych i olchowych, natomiast badania grubych elementów dębowych wykazały dwa stopnie zniszczenia: słabą degradację w środku obiektu i silną na zewnątrz. Z oznaczeń gatunkowych drewna wynika, że większość elementów konstrukcyjnych została wykonana z dębiny (stępka, kloc podmasztowy, klepki poszycia oraz niektóre wręgi), co jest typowe dla słowiańskiego szkutnictwa. Kołki łączące poszycie i usztywnienia z klepkami wykonano z sosny, kliniki zaś z dębiny. Natomiast nietypowe dla słowiańskiego szkutnictwa okazało się wykonanie niektórych wręgów z drewna olchowego i brzozowego, co mogłoby przemawiać za skandynawskim pochodzeniem tych elementów. Wyniki analiz dendrochronologicznych przeprowadzonych w ramach dotacji z projektu operacyjnego MKiDN pozwoliły określić datę pochodzenia łodzi na II połowę X wieku. Podczas procesu konserwacji łodzi prowadzona była dokumentacja konserwatorska (w tym zdjęciowa i filmowa). W czasie realizacji tego Programu Operacyjnego informacje o jego przebiegu pojawiały się na łamach Biuletynu CMM oraz w Radiu Gdańsk.

Zadanie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Nazwa zadania: Konserwacja wczesnośredniowiecznej łodzi klepkowej P-2 (II etap)