Na morskich szlakach Azji

W 2003 r. archeolodzy brytyjscy dokonali w Kuwejcie ekscytującego odkrycia, kiedy natrafili na gliniany model łodzi sprzed 7000 lat. To najdawniejsze świadectwo żeglugi w rejonie Mezopotamii dowodzi, jak długa jest tradycja wykonywania modeli łodzi w Azji. W innych rejonach tego kontynentu dokonywano nie mniej znaczących odkryć. W grobowcu z czasów chińskiej dynastii Han z I w. n.e. znaleziono ceramiczny model dżonki, z którego pochodzi pierwsze znane przedstawienie steru rufowego.

O tych i wielu innych faktach opowiada książka „Na morskich szlakach Azji. Modele statków i łodzi w Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie oraz z daru Andrzeja Wawrzyniaka dla Centralnego Muzeum Morskiego Gdańsku”. Tworzy ona szerokie tło historyczno-kulturowe dla prezentacji 52 dwóch modeli statków i łodzi wykonanych w krajach leżących wzdłuż dawnych morskich szlaków Azji, zaczynając od Malediwów, poprzez Indie, Bangladesz, Malezję, wyspy Indonezji, Tajlandię, Wietnam, na Chinach kończąc. Odniesienie modeli do typów jednostek stanowiących dla nich pierwowzory, występujące w określonych kontekstach środowiskowych, historycznych, ekonomicznych i technicznych, umożliwia zrozumienie ich formy i znaczeń. Zainteresowanie wzbudzić mogą materiały użyte do budowy modeli, wśród których dominują goździki (Moluki, zwane też Wyspami Korzennymi), miejscowe odmiany kauczuku (Kalimantan) i srebro (okolice Kantonu w Chinach). Okazuje się, że mimo dekoracyjnego charakteru modele oddają wiele realiów społeczno-kulturowych i technicznych regionów swojego pochodzenia.

Publikacja zawiera ciekawy materiał ilustracyjny: fotografie, ryciny i mapę dawnych morskich szlaków Azji. Ponadto zamieszczono w niej słowniczek objaśniający terminologię żeglarską, a także streszczenie i spis eksponatów w języku angielskim. Dodatkiem do not katalogowych są informacje o analogicznych eksponatach znajdujących się w polskich i zagranicznych muzeach. Publikacja, będąca obszernym źródłem informacji o różnych typach azjatyckich modeli statków i łodzi, może stanowić punkt wyjścia do dalszych badań dziedziny, która jest niemal białą plamą w obrębie etnonautologii.

Książka jest dziełem wieńczącym współpracę miedzy Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku a Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie. Można ją nabyć w sklepach muzealnych Centralnego Muzeum Morskiego w siedzibie głównej na Ołowiance, w sklepie internetowym oraz w Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie.