Budowa repliki żakówki

We wrześniu br. teren Muzeum Zalewu Wiślanego został zamieniony w starodawny warsztat szkutniczy. W ramach międzynarodowego projektu LAGOMAR – Dziedzictwo kulturowe Zalewu Szczecińskiego, Kurońskiego i Wiślanego przedstawiciele zabytkowej niemieckiej stoczni TORGELOW, Centralnego Muzeum Morskiego i Gminy Sztutowo podjęli próbę zbudowania, przy użyciu tradycyjnych narzędzi i technik, repliki łodzi charakterystycznej w XIX i na początku XX wieku dla terenu Zalewu Wiślanego – żakówki.

Poniżej prezentujemy etapy tworzenia repliki żakówki:
 

	W pierwszej fazie budowniczowie zdjęli miarę z łodzi będącej jednym z eksponatów w Muzeum Zalewu Wiślanego w Kątach Rybackich. Oryginał, z którego pobrano miarę został zbudowany na początku lat 50. XX wieku przez okolicznego szkutnika Henryka Schmidta dla jego syna Reinholda. Jego wymiary wynoszą: długość 5,14m; szerokość 1,40m.
Kolejnym etapem było przygotowanie podstawy dla klepki dennej, a także ustawienie miejsc dla dwóch ognisk koniecznych do ogrzewania klepki na wysokości rufy i dziobu.
	Wycięta w odpowiednim kształcie klepka denna zostaje umieszczona na formie i dodatkowo obciążona kamieniami o masie łącznej ok. 150 kg. Na zdj. przedstawiciel stoczni TORGELOW, szkutnik z Kątów Rybackich Daniel Adamowski i przedstawiciel CMM Dariusz Lipiec.
Następnie klepka stępkowa zostaje poddana procesowi nasączania wodą i jednoczesnego podgrzewania nad ogniem. Dzięki temu drewno staje się podatne na wyginanie i dzięki obciążeniu w części środkowej uzyskuje wymagany kształt.
	A oto efekt działania pary wodnej i obciążenia na klepkę denną żakówki.
Następnie do wyprofilowanej klepki stępkowej dodane zostały dębowa dziobnica i tylnica, a także szablony, które wyznaczą kształt przyszłych burt.
	Pamiątkowe zdjęcie osób pracujących przy budowie repliki – przedstawiciele TORGELOW i Daniel Adamowski. Przy następnych etapach budowy łodzi pracować będą już tylko przedstawiciele strony polskiej. Zakończenie prac nad łodzią planowane jest w przyszłym roku. Następnie żakówka przejdzie próby sprawnościowe, które pozwolą poznać możliwości żeglugowe tego typu łodzi. Plany na przyszłość zakładają zbudowanie replik innych łodzi charakterystycznych dla terenu Zalewu Wiślanego.

Żakówka, łódź żakowa – łódź do obsługi żaków, szczególnie charakterystyczna na Zalewie Wiślanym. Do połowy XX w. napędzana dwoma żaglami rozprzowymi, później z napędem mechanicznym. Występowała w dwóch odmianach – w zachodniej części Zalewu – mniejszej (do ok. 5 m długości) i w środkowej części Zalewu – w większej (do ok. 8 m długości).¹

¹Źródło: J. Litwin, Polskie szkutnictwo ludowe XX wieku, s. 346.